Chỉ có điều, trẻ em ngày nay có quá nhiều phương tiện giải trí khác nên sách đã không còn là chọn lọc trước nhất và duy nhất. Làm thế nào để văn hóa đọc nối phát huy giá trị riêng trong đời sống của các em? có nhẽ đã đến lúc cần phải cầu mong việc xây dựng văn hóa đọc cho thiếu nhi một cách trang nghiêm.
Vì sao giới trẻ rời xa văn hóa đọc?
Chính xác hơn thì con trẻ đang ít quan tâm đến văn chương nước nhà. Đã có lúc văn hóa đọc trở nên thiếu hụt trầm trọng, khi ấy người ta tìm cách đổ lỗi, trước tiên là do các nhà văn không tạo ra được những cái mới, các nhà xuất bản không cho ra đời được những ấn phẩm hấp dẫn, lôi cuốn nên phần đông trẻ thơ hiện thời đều trở nên đệ tử kề của truyện tranh nước ngoài hoặc tìm đến những công cụ tiêu khiển khác. Mà tác hại của hầu hết những phương tiện này là điều không cần phải nói. Đặc biệt, phần lớn thiếu nhi đều yêu thích truyện tranh Nhật Bản, sách tâm lý, kỹ năng sống,… Một số ít thích đọc sách triết học, khảo cổ học, nghiên cứu thế giới động vật, quá trình phát triển của loài người... Đối với các em, những cuốn sách hay không phải lượng ấn bản phát hành hay tiêu thụ “khủng”, cũng không hẳn là vì tăm tiếng tác giả được báo chí truyền thông hoan hô, mà đơn giản, là những cuốn sách khai hoang đúng nhu cầu người đọc.
tình ái với sách, với văn hóa đọc ở những người trẻ này không mai một như chúng ta vẫn nghĩ.
Theo các nhà nghiên cứu, với tâm lý xem nhẹ tầm quan yếu của môn văn, nhiều học sinh rất lười đọc tác phẩm văn học. Điều đáng nói, dù không đọc tác phẩm nhưng học trò vẫn có thể soạn bài, làm bài tập… bình thường bởi đã có sẵn các chủng loại sách tham khảo, chỉ việc… chép theo. Việc phụ thuộc nhiều vào sách tham khảo đã tạo ra sức ỳ về mặt tư duy và tâm lý thu nhận tác phẩm. Bên cạnh đó, quan niệm “thi gì, học nấy” khiến cho nhiều học trò có xu hướng học các môn thiên nhiên xúc tiếp với tác phẩm văn học trong một tâm thế tiêu cực, miễn cưỡng. Do đó, việc đọc các tác phẩm không bắt nguồn từ sự mê say mà chính yếu là học vẹt, học thọc nhằm đối phó với các kỳ thi. Cũng phải nhấn mạnh, sự lấn chiếm, “bành trướng” của nhiều loại hình tiêu khiển, kênh thông báo như: truyền hình, mạng internet đã “ngốn” một khoảng thời gian không thi bang lai xe a1 nhỏ khiến cho học trò không có điều kiện tiếp cận, lĩnh hội, nghiền ngẫm đầy đủ cái hay, cái đẹp trong các tác phẩm văn học.
Những biến đổi hăng hái
Gần đây, trái với lo ngại của không ít người về sự nhạt phèo của các bạn trẻ với sách và văn hóa đọc, “Ngày sách Việt Nam” đã cuộn đông đảo độc giả từ nhiều lứa tuổi ngay trong ngày khai mạc mà không hẳn vì hôm đó trùng vào ngày nghỉ lễ Giỗ Tổ. Nhìn người người nao nức thăm quan các gian hàng, xếp hàng mua sách... đã minh chứng, sách vẫn giữ vai trò quan yếu trong đời sống đương đại. Đặc biệt, trong số bạn đọc đến ngày hội sách, có không ít các bạn ở lứa tuổi thiếu niên - lứa tuổi chịu ảnh hưởng nhiều nhất của những thiết bị công nghệ đương đại. Như vậy cũng có nghĩa, tình với sách, với văn hóa đọc ở những người trẻ này không mai một như chúng ta vẫn nghĩ.
Không phải tình cờ mà trong dịp chào mừng ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6 hàng năm, các NXB, công ty sách, đơn vị phát hành sách đều nhất tề tổ chức rầm rộ các ngày hội sách dành cho thiếu nhi. Năm nay, nhân dịp hè và Ngày Quốc tế Thiếu nhi, ngay từ đầu mùa hè, tại hệ thống Nhà sách Kim Đồng trên toàn quốc đã khởi chạy chương trình “Đọc sách xuyên mùa hè”, giảm giá cho tất cả các tựa sách và tạp chí từ 15% đến 50%, tặng kèm quà xinh xắn cho các đơn hàng…
Mùa hè được coi là mùa sách mới, cho nên các nhà xuất bản nhất loạt giới thiệu, ra mắt đến đông đảo bạn đọc trên cả nước màu trăm tựa sách phong phú về thể loại, quyến rũ về nội dung và hình thức, mở mang theo biên độ lứa tuổi, giống như một “menu” hè mát lạnh, mới mẻ và hích dành cho các bạn đọc nhí. Sách kỹ năng cho bé mẫu giáo đồng hành cùng bố mẹ trong việc hướng dẫn, phát triển các kỹ năng cho trẻ theo đúng độ tuổi, đó là: Chuột Típ, Giúp bé đọc và nói tốt hơn, Cẩm nang sinh hoạt bằng tranh cho bé, Ngủ ngon bé yêu, Cùng bé lớn lên, Vẽ vui - Vui vẽ, Tô màu cùng họa sĩ nhí, Lắng nghe địa cầu… Truyện cổ tích Việt Nam và thế giới hết sức đa dạng sẽ là tuyển lựa hàng đầu để bố mẹ đọc cho con dịp hè này. Sách về đề tài hoa cảm gia đình được làm sâu sắc và hiệp với nhận thức của các em lứa tuổi mẫu giáo, tiểu học với: Trái tim của mẹ, Bàn tay của bố, tại sao tớ yêu? ngày tháng của mẹ con mình, Tiếng vĩ cầm của ông nội, Khúc nhạc lòng tặng ba, Bà ngoại yêu dấu, Bà ngoại tôi biến thành búp bê nhỏ…
Bên cạnh đó, bạn đọc nhí cũng chú ý đến Những nhân vật khác thường trong khoa học – đây là cuốn sách kể về chân dung 40 nhà khoa học: Dũng cảm, Táo bạo và Thông thái. Thế giới đã thay đổi mãi mãi nhờ vào lòng gan dạ của Galileo, Marie Curie và Jane Goodall, nhờ sự Táo bạo của Nicolaus Copernicus, William Harvey và Benjamin Franklin và nhờ trí tuệ uyên thâm của Aristotle, Sigmund Freud và Stephen Hawking… ngoại giả, bộ truyện dành cho thiếu nhi Vị thần trị thương gồm năm cuốn: Chú hươu cao cổ trắng, Khúc hát cá heo, Chú báo hoa rốt cuộc, Câu chuyện bầy voi, Chiến dịch tê giác của nhà văn Lauren St John sẽ đưa các bạn nhỏ xiêu dạt trong những chuyến thám hiểm châu Phi, giải cứu những loài động vật quý hiếm nhất hành tinh. Bộ sách thú vị với thông điệp, hãy chung tay bảo vệ môi trường sống chung trên địa cầu này đã đoạt giải Sách thiếu nhi xuất sắc nhất của East Sussex năm 2008, giải thưởng danh giá Rebecca Caudill năm 2010…
Nhìn chung, để xây dựng một nền văn hóa đọc lành mạnh, hữu ích cho thiếu nhi cần sự dự có máu nóng từ nhiều phía: các bậc phụ huynh, các nhà quản lý văn hóa, thầy cô giáo và quan yếu nhất là đội ngũ những người sáng tác. Nên chăng chúng ta vẫn cần khởi động một phong trào sáng tác cho thiếu nhi, để từ đó tìm ra những tác phẩm thật sự có giá trị và làm các em yêu thích? Và nên chăng đã đến lúc khuấy động một phong trào đọc các tác phẩm văn chương nước nhà bằng cách đưa những tác phẩm này vào từng nhà trường, tầng lớp học?
Việt Sơn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét