Lang thang trên những con phố tại bất cứ nơi đâu giữa xứ sở Bạch Dương, người ta cũng có thể bắt gặp những cô búp bê gỗ, đủ kích thước và màu sắc matryoskha, bày trong cửa hàng hay trên những chiếc lò sưởi. Nhiều người ví, matryoskha chính là búp bê mang vẻ đẹp của cả nước Nga.
- 01-07-2018 Báo Pháp ngỡ ngàng, truyền thông Argentina chết lặng sau kịch bản "điên rồ" ở...
- 30-06-2018 Cuối tuần thử ngay món gà nướng trộn sa tế ngon bá cháy
- 29-06-2018 Nước Nga có một loại bánh nhìn quen mắt nhưng rất lạ và hấp dẫn với muôn vàn loại...
Những ngày xưa cũ ở Hà Nội, nhiều gia đình có người thân đi Nga về mang theo biết bao nhiêu là món đồ, từ những chiếc quạt, bàn là cho đến nồi cơm; cái gì có gắn mác "Nga" là ai cũng thích. Còn đám trẻ mỏ chẳng tha thiết gì những thứ ấy; điều độc nhất vô nhị mà lũ nhóc chờ trong đống đồ lỉnh kỉnh kia là con búp bê bằng gỗ Matryoshka. Lũ trẻ nhìn Matryoshka đầy thú, như biết rằng ẩn sau đó là biết bao phép màu của một con búp bê vượt ngàn trùng bóng gió. Hóa ra, bên trong một con búp bê to lại chứa vài con búp bê nhỏ hơn. Con bé láng giềng cười khanh khách khi bày hết những con búp bê matryoskha nhỏ bên trong ra; giờ nó đã có cả một gia đình búp bê đầy màu sắc.
Chuyện xưa là thế, nhưng Matryoshka mang theo câu chuyện gì trong mình từ nước Nga xa xăm, liệu còn mấy ai biết đến?
Những con Matryoshka xinh đến từ nước Nga.
Từ xứ sở Phù Tang đến vùng đất bạch dương
Bộ búp bê trước nhất xuất hiện vào khoảng 125 năm trước – cuối thế kỷ 19 gần thủ đô Mát-Cơ-Va. Ít ai biết rằng, cô búp bê nức tiếng Matryoshka (hay còn gọi bằng cái tên búp bê Nga) lại có nguồn cội nguyên mẫu từ Nhật Bản, dựa trên bộ búp bê gỗ của Nhật về Thất phúc thần - bảy vị thần may mắn trong thần thoại Nhật Bản.
Những con búp bê Nhật này được Elizaveta Mamontova, vợ của một nhà công nghiệp, doanh gia nức tiếng ở Nga Savva Mamontov, mang về sau chuyến du lịch tới đảo Honshu, Nhật Bản. Sau đó, nhà sinh sản búp bê Vasily Zvezdochkin và nghệ sĩ Sergei Malyutin đã cùng nhau chế tác những con búp bê đầu tiên, khắc họa hình ảnh một người đàn bà Nga xinh đẹp.
Bộ búp bê Matryoshka trước nhất trên thế giới.
Người mẹ của gia đình lớn
Con búp bê trước hết được đặt tên Matrona và thời bấy giờ, Matrona là một trong những cái tên phổ quát nhất tại Nga. Matrona phát xuất từ tiếng Latin: "Mater" nghĩa là mẹ. Hình ảnh của búp bê Matryoshka trước hết như người mẹ lớn và đàn con nhỏ. Bộ búp bê trước tiên gồm 8 búp bê: búp bê ngoài cùng hình người mẹ đang cầm một con gà trống vườn; búp bê lớn thứ tư hình một bé trai, búp bê nhỏ nhất hình một em bé sơ sinh, số còn lại được biểu lộ như các bé gái.
Nhiều người ví, búp bê Matryoshka như biểu tượng của tình mẫu tử cũng vì thế. Nhiều người nói, Matryoshka cũng là tượng trưng của nước Nga: Đất mẹ bao la rộng lớn ấp ủ trong mình vạn vật, những người đàn ông, nữ giới, đám trẻ, cả nỗi đau, nỗi buồn, niềm vui, sự tức giận hằn trên khuân mặt từng con búp bê nhỏ.
Matryoshka được coi là búp bê biểu tượng cho tình mẫu tử.
Vượt qua ranh giới của một quốc gia, Matryoshka được cả thế giới đón nhận vì nó như thế cuộc của chính mỗi người trên hành tinh này: Đằng sau mỗi người là biết bao câu chuyện, những bộ mặt xúc cảm khác nhau. Người ta chỉ nhìn thấy một khuôn mặt vui vẻ, hài hòa và hạnh phúc; nhưng thử nhìn sâu hơn nữa xem, trong lòng mỗi Matryoshka là một thế giới nội tâm phong phú mà chúng ta có thể soi mình vào.
Có lẽ chính bởi vậy, từ cái năm 1900 khi Matryoshka được đưa tới hội chợ thế giới tổ chức tại Paris, nhiều người đã yêu thích nó ngay từ cái nhìn đầu tiên. Để rồi hàng chục năm sau, Matryoshka theo chân người ngao du khắp thế giới.
Những con Matryoshka khổng lồ.
Matryoshka đi muôn nơi
Những con búp bê gỗ Matryoshka bắt đầu được xuất khẩu mạnh mẽ từ đầu thế kỷ 20. Nó được quảng bá rộng rãi trong hội chợ thương nghiệp Leipzig và thi bang lai xe may a1 kể từ năm 1909, Matryoshka có mặt tại cả thảy các triển lãm tại Đức, cũng như xuất hiện trong nhiều gian trưng bày đồ thủ công, mỹ nghệ tại London. Hình ảnh người phụ nữ Nga nhanh chóng dành được cảm tính của nhiều du khách tại các hội chợ lớn rồi lan dần ra cả châu Âu.
Sự lừng danh của búp bê Matryoshka đạt đỉnh cao vào mùa hè năm 1957 khi Lễ hội thanh niên và sinh viên thế giới được tổ chức. 35 nghìn người từ 131 nhà nước đã tới thủ đô Mát-Cơ-Va để tham dự chương trình này và khi kết thúc, mỗi người mang theo mình một bộ búp bê Matryoshka trở về nước mình. Nhiều chuyên gia nhận định, đó chính là lần trước tiên búp bê Matryoshka thực sự du lãm tới khắp thế giới và vượt qua ranh giới Nga hay châu Âu.
Mục đích của những con búp bê Matryoshka cũng là khiến mọi người sửng sốt. Những con búp bê được trang trí, khắc họa đủ nhân vật; bạn có thể thấy hình ảnh một người đàn bà xinh đẹp bên ngoài nhưng ai biết được bên trong có điều gì đang chờ đón. Đó có thể là một gã chăn bò, cô dâu chú rể, một nghệ sĩ nổi danh hay cả chính trị gia. Các nghệ nhân chế tác Matryoshka thường để trí tưởng tượng của mình bay bổng và cho ra đời nhiều nhân vật ấn tượng, từ trang phục, biểu cảm đến màu sắc. Trong nhiều trường hợp, người ta sẽ chế tạo các bộ Matryoshka cho các sự kiện lịch sử, các nhân vật dân gian nước Nga hay nhiều hình mẫu nức tiếng khác.
Chính do vậy, khi nhìn vào một bộ búp bê Matryoshka, nhiều người có thể đoán được nó được làm ở vùng nào của giang sơn rộng lớn.
Mỗi nhân vật Matryoshka lại kể một câu chuyện riêng mình.
dung mạo những con búp bê Matryoshka
Về cơ bản, một bộ búp bê Matryoshka truyền thống bao gồm những búp bê rỗng ruột làm bằng gỗ, mỗi con búp bê nhỏ được chứa trong lòng một con búp bê lớn hơn, và cứ thế cho tới con búp bê lớn nhất ở ngoài cùng.
Theo truyền thống số lượng búp bê trong bộ thường ít ra là 5, có những bộ búp bê đặc biệt dưới bàn tay các nghệ nhân có tới vài chục con nhỏ bên trong. Một điều đặc biệt là số lượng búp bê Matryoshka thường là số lẻ, với bộ búp bê Matryoshka nguyên mẫu do Zvyozdochkin chế tác có 8 búp bê là trường hợp ngoại lể lừng danh. Hình dạng búp bê thường giống như một chiếc bình với phần đầu búp bê hơi tròn và phần thân thuôn bầu; rất ít có chi tiết nổi ra bên ngoài mà mọi chi tiết đều được vẽ trên thân búp bê.
Búp bê Matryoshka muôn màu muôn vẻ.
Hình ảnh người đàn bà/cô gái trên búp bê lớn nhất thường mặc bộ y phục truyền thống của Nga (sarafan). Chiều cao búp bê Matryoshka thay đổi từ vài xen-ti-mét cho đến cả mét. Một điều đặc biệt là búp bê Matryoshka chung cục, nhỏ nhất thường là búp bê xấu nhất. Lý giải cho điều này, người ta quan niệm rằng mỗi con búp bê nhỏ bên trong lại là một mặt khác ít thấy của mỗi người. Búp bê nhỏ nhất nằm ở vị trí rút cuộc chính là con nắm giữ trái tim của Matryoshka. Nếu một ai đó để cho bạn nhìn thấy trái tim búp bê út, xấu xí và thô, trong con người họ, điều đó có nghĩa là họ thực thụ tin cậy bạn.
Tuy nhiên, điều này chỉ được nhiều người truyền miệng và đưa vào câu chuyện búp bê Matryoshka để thêm phần ý nghĩa. Trên thực tại, hình trạng, màu sắc hay y phục đều mang nét đặc trưng của từng vùng.
Thế giới Matryoskha đa dạng
Búp bê Matryoskha Sergievo-Posadskaya (hay còn được gọi là Zagorskaya) thường gây ấn tượng bởi những gam màu đối nghịch và kỹ thuật sơn vẽ đơn giản. Khăn trùm của Zagorskaya Matryoshka sẽ gần như che kín mặt với 2 phần tóc mái lộ ra ngoài.
Búp bê Matryoskha Zagorskaya.
Búp bê Matryoskha Semionovskaya phát xuất từ vùng Nizhny Novgorod. Người ta thường nhận ra chúng qua cách vẽ phóng khoáng không theo khuôn mẫu, màu vàng và màu đỏ đặc trưng cũng những chi tiết chuẩn mực của hình ảnh. Semionovskaya Matryoshka thường có những hình trang trí hoa trên người, thường là hoa hồng.
Về búp bê Maidanskaya Matryoshka, nó cũng có cỗi nguồn từ vùng Nizhny Novgorod; cụ thể hơn là một ngôi làng nhỏ ở Nga tên Maidan. Những con búp bê ở đây thường dễ phân biệt bởi chiếc khăn nhỏ, một bông hoa lớn trên đầu và những đường kẻ mặt đậm đặc biệt.
Búp bê Vyatskaya Matryoshka đến từ vùng Vyatka. Nhờ những kỹ thuật chế tạo đặc biệt, loại búp bê Matryoskha này được coi là khó để sinh sản nhất.
Matryoskha Semionovskaya.
Búp bê Tverskaya Matryoshka từ vùng Tver thường được chế tác dựa trên các nhân vật lịch sử, truyện cổ tích như bà chúa tuyết, người đẹp Vasilisa. Loại búp bê này thường được con trẻ ở Nga yêu thích nhất. Ngoài ra, ở Nga còn rất nhiều các sản phẩm búp bê Matryoskha chế tác riêng với phong cách đặc trưng của từng nghệ sĩ, ít bị ảnh hưởng bởi nguyên tố vùng miền.
Theo Mây
Helino
0 nhận xét:
Đăng nhận xét