bây giờ, 80% bệnh nhân đột quỵ phải chịu những di chứng làm ảnh hưởng chức năng vận động, khiến họ chẳng thể tự chăm sóc bản thân. Tỷ lệ người bị di chứng thi bằng lái a1 và tật nguyền do tai biến mạch não đang tăng lên. Do đó, phục hồi chức năng cho các bệnh nhân sau tai biến và chấn thương não trở nên 1 nhu cầu cần kíp nhằm giảm tối đa các di chứng và sớm đưa bệnh nhân tai biến mạch máu não đạt được sự thích nghi khi quay trở lại với cuộc sống gia đình và tầng lớp.
Hậu quả, biến chứng của tai biến mạch máu não
Cơn đột quỵ có thể gây ra khuyết tật trợ thì hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào phần não bị ảnh hưởng và thời kì não bị thiếu lưu thông máu. Các biến chứng có thể bao gồm:
+ Rối loạn thị giác: Theo các chuyên gia, rối loạn thị giác có thể trợ thì hoặc vĩnh viễn. Bệnh nhân có diễn tả mắt nhìn mờ một bên hoặc cả hai bên, mù một phần hoặc quờ, quầng hoặc đau mắt. Nếu không được chữa trị và phục hồi ở tuổi sớm thì càng ngày bệnh nhân sẽ càng khó hi vọng thấy lại ánh sáng ở bên mắt đó.
+ Liệt vận động: Theo thống kê, có khoảng 90% người bị liệt vận động (liệt nửa người, liệt thuộc hạ, liệt mặt) sau tai biến mạch máu não. Di chứng này gây khó khăn cho bệnh nhân trong sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời khi phải nằm lâu một chỗ, bệnh nhân thường gặp biến chứng hiểm nguy như: lở loét da, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, viêm đường hô hấp… dễ gây nhiễm trùng, thậm chí tử vong. Bệnh nhân cần phải hồi phục vận động sau tai biến mạch máu não nếu không sẽ phải phụ thuộc gần hoàn toàn vào sự trông nom, giúp đỡ của người khác.
+ Rối loạn nhận thức: Tỷ lệ gặp rối loạn nhận thức ở bệnh nhân sau tai biến huyết quản não khoảng hơn 60%. Đây là một trong những biến chứng nặng nề nhất dẫn đến sa sút trí tuệ. Bệnh nhân bị rối loạn nhận thức có các biểu lộ như: hay quên, suy giảm trí nhớ, đầu óc lơ mơ không tỉnh ngủ, mất khả năng định hướng không gian, thời kì, không nhận biết được người nhà, gia đình của mình và không hiểu được lời người khác nói…
+ Khó khăn trong việc nói hoặc nuốt: Một cơn đột quỵ có thể gây ra kém kiểm soát các cơ di chuyển miệng và cổ họng, nuốt hoặc ăn khó khăn, rối loạn ngôn ngữ. Các thể hiện rối loạn ngôn ngữ khá đa dạng như: nói ngọng, nói lắp, âm điệu bị biến đổi,… khó trình bày, thậm chí là không nói được.
+ Tiểu tiện không tự chủ: Bệnh tai biến làm cho hệ thống tâm thần bị thương tổn, từ đó gây rối loạn cơ tròn (nơi điều khiển hoạt động đại/tiểu tiện). Ngoài ra, rối loạn cảm giác và nhận thức cũng khiến bệnh nhân không kiểm soát được tình trạng tiểu tiện.
+ Rối loạn tâm lý: phần nhiều bệnh nhân sau tai biến suy giảm hoặc mất khả năng tự trông nom, phải cậy vào người nhà. Điều đó khiến người bệnh cảm thấy mặc cảm, tự ti, dễ dẫn đến trầm cảm. Sự quan tâm của người nhà, cộng đồng để chia sẻ những khó khăn, giải tỏa tâm lý cho người bệnh là khôn cùng quan yếu.
phục hồi chức năng có vai trò gì cho bệnh nhân?
Tập vận động, bình phục chức năng càng sớm càng tốt là cách duy nhất giúp bệnh nhân giảm các di chứng, biến chứng sau các cơn tai biến mạch máu não.
Các kỹ thuật phục hồi chức năng trong thời đoạn này cốt tử là giữ cho áo quần, ga trải giường luôn sạch sẽ và khô ráo, thực hành lăn trở bệnh nhân hậu 2 đến 3 giờ một lần, không để bệnh nhân nằm lâu ở một phong độ, Cùng với tập lăn trở là các kỹ thuật vị thể, nghĩa là để bệnh nhân nằm ở các vị thế khác nhau theo mẫu hồi phục để dự phòng co cứng, phối hợp với các bài tập vận động bị động nửa người bên liệt do kỷ thuật viên vật lý trị liệu tập.
- Bệnh nhân hôn mê: Tập tiêu cực quơ các chi đề phòng teo cơ cứng khớp.
- Bệnh nhân tỉnh:
- Tập lăn nghiêng phải trái tại giường.
- Tập vận động khớp vai: với sự trợ giúp của tay lành
Tập vận động khớp khuỷu: gấp duỗi khuỷu với sự trợ giúp của tay lành.
- Bài tập vận động với khớp cổ- bàn- ngón tay: vận động các khớp cổ, bàn, ngón tay với sự viện trợ của tay lành.
- Tập dồn trọng lượng lên chân liệt.
- Tập kỹ thuật bắt cầu: bệnh nhân nằm ngữa, hai gối gập, sau đó nâng mình lên khỏi mặt giường.
Tập vận động khớp gối và khớp háng: Tập gấp, duỗi gối và khớp háng ở chân liệt.
- Tập vận động khớp cổ chân: Gấp khớp cổ chân bênh liệt về phía mu.
Ở tuổi sau khi bệnh nhân đã có thể tự tập chủ động, các thầy thuốc và kỹ thuật viên sẽ chỉ dẫn bệnh nhân tập đi bộ mỗi ngày khoảng 5 phút, có thể cho tập đi từng đoạn ngắn dưới nạng hoặc được người giúp đỡ, tập những động tác như cầm cốc, cầm sách, gấp xống áo, tập cầm nâng những đồ vật kích cỡ, nặng nhẹ khác nhau,… Nếu bệnh nhân mất ngôn ngữ, nên cho nghe và đọc các câu chuyện trên báo chí, truyền hình, rồi lập tức cho bệnh nhân tập kể lại câu chuyện. Tập những kỹ năng này với mức độ khó tăng dần, khoảng 20 giờ mỗi tuần.
Thông thường bệnh phục hồi khá tốt trong ba tháng đầu, hồi phục chậm hơn ba tháng tiếp theo, ngoài sáu tháng ra thì bình phục rất chậm. Do đó, phục hồi chức năng sau tai biến huyết mạch não đòi hỏi người bệnh phải hết sức kiên trì tập tành và tuân thủ theo liệu trình hỗ trợ điều trị của các thầy thuốc chuyên ngành bình phục chức năng. Người nhà nên động viên tư tưởng và chăm nom kỹ cho bệnh nhân trong quá trình tương trợ điều trị.
tại sao cần phục hồi chức năng sớm cho bệnh nhân sau tai biến?
Hiện tại, ở Việt Nam đang rất ít quan hoài đến vấn đề hồi phục chức năng mà cốt là quan tâm đến vấn đề điều trị, do đó hậu quả để lại là người bệnh tàn phế - gánh nặng cho cộng đồng từng lớp, gia đình và người bệnh trong tổn thương não.
Tai biến mạch máu não; Chấn thương sọ não – hiên nay chưa có cơ sở y tế nào có trọng điểm hay đơn vị phục hồi chức năng thương tổn não. Bệnh viện hồi phục chức năng Nghệ An- với sự hỗ giúp đỡ đỡ về chuyên môn và chuyển giao kỹ thuật của GS.TS Cao Minh Châu - Trưởng Bộ môn phục hồi chức năng Đại học Y Hà Nội, nguyên Phó Giám đốc trọng điểm bình phục chức năng Bạch Mai cùng GS.TS Nguyễn Văn Chương, Chủ tịch Hội chống đau Hà Nội, nguyên Chủ nhiệm bộ môn thần kinh học Bệnh viện 103 – Học viện Quân y đã thành lập trọng điểm phục hồi chức năng tổn thương não vào tháng 6/2017. Từ đó đến nay, trọng tâm đã tiếp thu điều trị hồi phục chức năng cho hàng ngàn lượt người bệnh thương tổn não - bao gồm tai biến huyết quản não, chấn thương sọ não, viêm màng não.
thời khắc tháng 4/2018, số người bệnh sau thương tổn não (tai biến huyết mạch não, chấn thương sọ não, viêm màng não), chiếm hơn phần nửa tổng số bệnh nhân nằm điều trị nội trú tại Bệnh viện hồi phục chức năng Nghệ An. Với trình độ chuyên môn cao về bình phục chức năng, hàng ngũ viên chức y tế cũng như hàng ngũ điều dưỡng, cán bộ y tế làm mướn tác tầng lớp... luôn gần gụi, thăm hỏi, cổ vũ, trợ giúp người bệnh, chỉ dẫn người bệnh tỷ mỉ với các bài tập dành cho người bệnh tổn thương não... đã tạo niềm tin cho người bệnh. viên chức bệnh viện như chính người thân yêu ruột thịt của mình... từ đó đã nhân lên gấp bội hiệu quả chữa bệnh.
Tình cảm, sự thông cảm, thấu hiểu và sự sẻ chia ... là hết sức quan trọng giúp người bệnh thuyên giảm và hồi phục tốt.
BS. Nguyễn ghi âm
0 nhận xét:
Đăng nhận xét