Chúng tôi đã bàn thảo với chánh án TAND TP.HCM Ung Thị Xuân Hương để làm rõ vấn đề này.
LTS : Từ cuối tháng 10-2017 đến nay, tại TP.HCM đã có 11 quan toà, 15 thư ký tòa xin nghỉ và con số này sẽ còn tăng. Trong đó, có người rất giỏi chuyên môn, có người vừa được bổ nhiệm một tháng...
Theo bà Ung Thị Xuân Hương , việc xin nghỉ của các thẩm phán , thư ký gần đây không phải do địa bàn bóng gió, do khoảng cách địa lý khi đi làm. Vì các quan toà, thư ký xin nghỉ rải đều ở các tòa quận, huyện như quận 1, quận 6, quận 7, quận 8, quận 12, quận Phú Nhuận, quận Tân Bình, quận Tân Phú, Hóc Môn, Bình Chánh…
Ốm cũng không dám nghỉ làm
. Phóng viên : Thưa bà, nếu vậy thì lý do họ xin nghỉ việc là gì ?
+ Bà Ung Thị Xuân Hương : Các quan toà, thư ký xin nghỉ việc trước hết là do sức ép về số lượng án mà họ phải giải quyết. Tại TP.HCM, mỗi năm một quan toà phải thụ lý 116 vụ, trung bình là 10 vụ/tháng. Trong khi chỉ tiêu TAND Tối cao đưa ra chỉ là từ bốn đến sáu vụ/tháng. Đây quả là một sức ép quá lớn đối với các quan toà tại TP.HCM.
Tuy nhiên, con số 10 vụ/tháng là tính chung cho hai cấp TP và quận, huyện. Còn thực tại có những quận, huyện có quan toà thụ lý lên đến 18 vụ/tháng. Nếu tính số ngày làm việc thì mỗi thẩm phán chỉ có khoảng hai ngày để giải quyết xong một vụ án. Và con số này chỉ tính theo bình quân, chưa tính đến các trường hợp thẩm phán đang chờ tái bổ nhiệm, nghỉ thai sản… Thậm chí khi ốm, nhiều thẩm phán cũng không dám nghỉ dù đó là quyền vì sợ không đủ thời gian giải quyết công việc.
. Ngo ài áp lực về công việc quá tải, theo bà, c òn nguy ê n nhân n ào khác khiến thẩm phán, thư ký xin nghỉ ?
+ quan toà, thư ký còn phải chịu sức ép về chất lượng xét xử. Như đã phân tích ở trên, họ có quá ít thời kì để nghiên cứu, làm hồ sơ án chuẩn bị xét xử. Trong khi đó, tình hình tù nhân và tranh chấp dân sự càng ngày càng đa dạng, phức tạp. Trong khi những quy định của pháp luật ngày một chặt, đòi hỏi ngày một cao. Điều này đòi hỏi các thẩm phán, thư ký luôn phải không ngừng nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn, nắm bắt được những đổi thay lớn trong đời sống chính trị - kinh tế - tầng lớp. Nếu họ không cập nhật kiến thức, cập nhật thông báo thì khi giải quyết vụ án dễ dẫn đến sai trái. Người quan toà không chỉ nắm vững pháp luật thuần tuý mà là cả hệ thống pháp luật ngày một đồ sộ với rất nhiều quy định được sửa đổi, bổ sung nhiều lần.
Lấy thí dụ từ án hôn nhân, loại án tưởng đơn giản nhưng tiêu biểu có những vụ 3-4 năm chưa thể giải quyết dứt điểm đối với các tranh chấp về tài sản, về con cái…
Bà Ung Thị Xuân Hương, chánh án TAND TP.HCM. Ảnh: HY
áp lực đối với thẩm phán, thư ký còn đến từ bị cáo, đương sự và người nhà của họ. Với án hình sự, nhất là án phạm tội có tổ chức, thẩm phán có thể bị đe dọa, báo oán. Còn án dân sự, sau khi HĐXX ra phán quyết, đương sự tức thì có những phản ứng gay gắt vì thua kiện. Mới đây nhất tại huyện Bình Chánh, quan toà vừa tuyên xử xong thì đương sự quá khích rượt đuổi HĐXX. Vụ này đã được chuyển hồ sơ cho cơ quan công an vào cuộc xử lý. Tại hội sở TAND TP.HCM, có vụ bản án vừa tuyên xong, đương sự quá khích đổ xăng từ chai nước suối định bật lửa đốt trước phòng xử. May là thẩm phán ra kịp và bảo vệ kịp thời ngăn chặn nên không có hậu quả xảy ra. Nhiều vụ quan toà, thư ký xử xong không dám rời cơ quan, chờ đến tối bịt khẩu trang, áo khoác trùm kín ra về trong hồi hộp. Với 10 vụ án/tháng thì thẩm phán khó có thể suy đoán trước thái độ của hết thảy người có can dự để dự phòng.
hiện giờ chỉ có án hình sự khi xét xử là có lực lượng công an bảo vệ phiên tòa gồm cảnh sát tương trợ tư pháp và cảnh sát áp tống bị cáo. Còn các phiên xử dân sự (gồm cả hành chính, kinh tế, ly hôn, lao động) thì chưa có một chế độ bảo vệ nào được đưa ra ứng dụng.
Ngoài cá nhân chủ nghĩa thẩm phán, thư ký phải đối diện với các áp lực trên, gia đình họ cũng phải chịu ảnh hưởng không ít.
Lương thấp, sức ép lớn
. Thưa bà, bà c ó biết các thẩm phán, thư ký nghỉ việc định chuyể n sang việc g ì khác khô ng?
+ Sau công việc trở về với cuộc sống bán máy in Đà Nẵng thường nhật, quan toà, thư ký phải đối diện với áp lực cơm áo, gạo tiền. bổn phận nặng nề nhưng chính sách về lương tại tòa án hiện giờ là quá thấp, không đáp ứng đủ các nhu cầu của bản thân, gia đình họ.
Được đánh giá là nghề cao quý nhưng lương tháng của thẩm phán sơ cấp hiện trung bình khoảng 6 triệu đồng, quan toà trung cấp là 8 triệu đồng. Với quan toà sơ cấp, bậc lương bây chừ được tính cùng ngạch với lương thư ký là chuyên viên, thẩm phán trung cấp ngạch chuyên viên chính…
Có quan toà rất giỏi chuyên môn nộp đơn xin nghỉ, khi tiếp xúc động viên ở lại làm việc, chúng tôi biết anh muốn nghỉ ra ngoài đi làm dịch vụ nhà đất vừa dễ có thu nhập cao, vừa khỏi sợ bị kỷ luật. Những trường hợp khác đến làm cho các công ty dịch vụ tham mưu hoặc giúp công việc kinh doanh gia đình. Không chịu được sức ép và bỏ cuộc là điều rất đáng tiếc khi mà mỗi quan toà đều đã cụ vô cùng để được bổ dụng vào chức danh cao quý này.
. Bà vừa nói có thẩm phán sợ bị kỷ luật, điều này là sao, thưa bà?
+ Nhiều thẩm phán bỏ nghề là do việc xử lý thẩm phán rất nghiêm và chặt. Có những vi phạm dù rất nhỏ nhưng hình thức kỷ luật nặng nề. Quyết định 120/2017 của TAND Tối cao về xử lý nghĩa vụ người giữ chức danh tư pháp trong TAND và các quy định tố tụng quy định ngày càng chặt, người tiến hành tố tụng phải gánh gồng thêm sức ép rất lớn.
Bên cạnh đó là sức ép từ dư luận xã hội tác động đến thẩm phán. Mạng xã hội càng ngày càng phát triển, nhiều người dù không nắm rõ vụ án vẫn lên tiếng ném đá khiến thẩm phán và HĐXX xét xử thấy khó khăn. Giải quyết đúng luật pháp thì bị ném đá, đúng dư luận thì có khi vi phạm pháp luật…
Kiến nghị không giảm biên chế
. Với nhân cách l à người đứng đầu đơn vị , chá nh án c ó những kiến nghị g ì để tháo gỡ chuyện này ?
+ Bên cạnh thực tế mỗi thẩm phán phải thụ lý án quá nhiều, tòa án hai cấp ở TP còn đang gặp sức ép về nhân công, đang thiếu thẩm phán, thư ký nhưng lại phải giảm 10% biên chế theo quy định chung.
Trước mắt, do lượng án quá lớn (chiếm 1/4 cả nước) và có khuynh hướng tăng cao, chúng tôi kiến nghị không giảm biên chế, được giữ nguyên số lượng thư ký, thẩm phán. bây chừ một thư ký có thể phải giúp việc cho 2-3 thẩm phán, trong khi thư ký là chức danh tố tụng phải làm rất nhiều việc. Còn thẩm phán thì lượng án giải quyết không hề nhỏ. Lượng án tăng, đáng lẽ phải tăng biên chế nhưng theo chủ truơng chung phải chấp hành, giữ nguyên đã là giảm.
Còn nếu phải giảm biên chế thì chúng tôi xin giảm theo lộ trình, cụ thể giảm hai thư ký thì tuyển một, chẳng thể theo phương án cắt biên chế thư ký không tuyển vì như vậy về sau sẽ hụt nhân sự, không có người bổ nhậm. Việc giảm theo lộ trình này mới có thể bổ sung nhân công trẻ cho ngành.
Cạnh đó, tôi yêu cầu các cấp có thẩm quyền cần có sự quan hoài hơn về chính sách lương, thu nhập cho thẩm phán, thư ký. Có cơ chế bảo vệ những người tiến hành tố tụng như có cảnh sát tương trợ tư pháp hỗ trợ thêm cho tòa án và quan tâm nhiều hơn đến cơ sở vật chất, môi trường làm việc. hiện thời có những phòng xử chỉ có một lối ra, đương sự và quan toà, thư ký đi chung một đường. Khi xảy ra sự cố, người tiến hành tố tụng hoàn toàn không có lối thoát. Hay như cả chục thư ký tòa dân sự ngồi làm việc chung trong một phòng lớn, khi một đương sự đến to mang tai mang tiếng không ai làm việc được…
. Xin cám ơn bà.
tiếp chuyện có quan toà xin nghỉ
Ngay sau buổi trao đổi với chánh án Ung Thị Xuân Hương, chúng tôi lại nhận được thông báo là thêm một thẩm phán vừa nộp đơn xin nghỉ việc.
Theo bà Hương, mỗi trường hợp quan toà, thư ký xin nghỉ, đơn vị đều làm việc và động viên ở lại. "Tuy nhiên, có người dứt khoát nghỉ, người thì cố ở lại làm thêm mấy tháng, cao nhất một năm rồi nghỉ. Việc nghỉ này là theo ước vọng, quyền của họ, chúng tôi cũng không thể làm gì hơn" - bà Hương san sẻ.
Lượng án chiếm 1/4 án cả nước
Năm 2016, TAND TP.HCM thụ lý hơn 56.000 vụ (án hình sự hơn 8.400 vụ). Năm 2017, TAND TP thụ lý hơn 57.000 vụ (án hình sự hơn 6.700 vụ). Sáu tháng đầu năm 2018, TAND TP thụ lý hơn 49.000 vụ (án hình sự hơn 3.400 vụ). Dự kiến đến hết năm 2018, tổng số án ở TP lên tới 100.000 vụ, chiếm 1/4 tổng số án cả nước.
Mỗi năm án hình sự đều giảm nhưng từ năm 2017 đến nay, án hình sự phức tạp, án điểm ở TP.HCM lại tăng cao. Có những vụ lên tới hàng chục bị cáo, 200 người can hệ như vụ nhà băng Xây dựng.
Theo Hoàng Yến
pháp luật TPHCM
0 nhận xét:
Đăng nhận xét